‘Gebruik je verstand, want dat heb je.’
Dat zou hij wel gezegd hebben. Hij heeft onze emigratie niet meer meegemaakt, mijn vader, maar ik ken zijn stille teleurstelling over zijn dochter-ver-weg, een stille leegte die hij absoluut voor iedereen zou binnenhouden. Ik ken ook zijn angst dat er van alles fout kan gaan in zo’n vreemd zuidelijk land. Angst voor mij. ‘Kijk uit!’ zou het enige zijn dat eruit zou komen. En ‘Gebruik je verstand, want dat heb je.’
Die laatste kreeg ik bij elke stap weg van het vaderlijk toezicht. Bezorgdheid, vrees voor het onbekende, maar nooit ook maar één keer een poging om me tegen te houden.
‘Moet dat nou echt?’ Mijn moeder was overal tegen, behalve als ik iets met muziek deed. Ze is nog getuige geweest van onze eerste, voorzichtige plannen.
‘Griekenland? Voorgoed? Vréselijk. Véél te heet. Pffff.’ Ik hoor alleen maar venijn.
‘Waarom zou je? Je kan toch ook gewoon met vakantie gaan elk jaar? Oh, dan weet ik het wel. Dan zie ik je dus helemaal nooit meer.’
Ai. Het schuldgevoel prikt alweer omhoog, maar ik besluit het te negeren.
‘O leuk!’, reageert mijn zus. ‘Doen! Heerlijk! Je moet dat doen als je dat echt wilt.’ Zij deed hetzelfde, maar dan naar Frankrijk. ‘Zo fijn, helemaal los van Nederland!’
Behalve van mijn jongens, uiteraard.
Er zijn twee soorten mensen. Zij die alles weggooien en zij die het gewicht van hun hele leven op hun rug meesjouwen. *
Ik pak onze dozen uit en kom wat oude dingen van mijn vader tegen. Gereedschap, een paar mooie bierglazen, zijn oeroude tafelmes en eierdop. Natuurlijk een paar van zijn schilderijen en schilderspullen. Oude foto’s had ik al eerder ingescand.
We hebben heel veel weggedaan in Den Haag, ik denk wel driekwart van onze bezittingen, én de nog steeds opgeslagen spullen uit mijn ouderlijk huis. Want dat citaat bleef maar door mijn hoofd gaan. ‘Zij die alles weggooien en zij die het gewicht van hun hele leven op hun rug meesjouwen.’
Ik wil niks meer op mijn rug meesjouwen. Van mijn moeder neem ik niets meer mee. Wat een bevrijding.
*Uit: Het kind in de golven – Michel Bussi, Uitgeverij Manteau 2025
Van oktober 1957 t/m mei 1992
1957
1958
1959
1960
1961
1973
1981
