Acrylverf op canvas, 60×040 cm
Januari 2025
Er was eens, heel lang geleden, in een land hier ver vandaan, een smid die zijn hele leven vreselijk vloekte. Op een dag kwam een belangrijk persoon – de god, of een stamhoofd, of een medicijnvrouw – incognito bij hem op bezoek. Hij was heel gastvrij en als dank mocht hij drie wensen doen. Hij putte uit nare ervaringen en wenste dat iedereen die op zijn aambeeld zou gaan zitten er niet meer vanaf zou kunnen komen zonder dat hij dit zei. Zijn tweede wens was dat iedereen die in zijn appel-/noten-/vijgenboom klom en de vruchten stal daar niet meer uit zou kunnen zonder dat hij dit zei. Ten slotte wenste hij dat er niets uit zijn buidel/kistje met kostbare kleinoden kon verdwijnen zonder dat hij dit zelf wilde.
Omdat de smid zijn hele leven zo vreselijk veel gevloekt had, kwam aan het einde van zijn leven de duivel hem halen. De smid liet hem plaatsnemen op het aambeeld. De duivel zat meteen vast, hij kon niet weg voordat hij een verdrag zou tekenen dat hij pas na vijfhonderd jaar terug zou komen. Zo trapte de duivel drie keer in een list van de smid. Toen de smid door zijn mogelijkheden heen was, stopte hij met vloeken en kwam alsnog in de hemel.
Pact
De smid en de duivel is een Indo-Europees sprookje, met wereldwijd door de tijd heen allerlei varianten. Het pact wordt gesloten met de duivel, of met de dood, een demon of geest, in ruil voor macht, jeugd, kennis, rijkdom of roem. Vervolgens is men het kwaadaardige wezen te slim af. De smid krijgt macht om de duivel aan een onbeweeglijk object te plakken, waardoor de smid de overeenkomst kan verbreken.
Het smid-motief wordt wel in verband gebracht met kwaadaardigheid – in middeleeuwse ogen was de hel als een vurige, loeihete smidse. Er zijn veel varianten waarin smeden een pact met de duivel sluiten om hetzij vuur te verkrijgen, of andere mogelijkheden om metaal te smelten.